Podstawowe fakty

Tanazja
Wydaje się, że słowo „tanazja" (gr. θανασια), niestosowane dotąd w tym kontekście, jest właściwe na określenie mordowania osób z zaburzeniami psychicznymi przez nazistów podczas II wojny światowej. Słowo to jest przeciwieństwem słowa αθανασια (nieśmiertelność), występującego w Septuagincie (Księga Mądrości 4,1, 8,17), którym posłużył się także apostoł Paweł (1Kor 15,53–54, 1 Tym 6,16). Uznanie osób chorych psychicznie za „niewartych życia" oznaczało zdegradowanie ich życia nie tylko w znaczeniu biologicznym, ale również duchowym i pozbawienie ich atrybutu nieśmiertelności. Stosowany dotąd na określenie eksterminacji osób niepełnosprawnych termin „eutanazja" (gr. ευθανασία), wprowadzony przez nazistów w celach propagandowych, nie jest właściwy ani w sensie etymologicznym (ευ, dobra; θανατος, śmierć), ani w klasycznym jego rozumieniu. U starożytnych Greków słowo „eutanazja" oznaczało śmierć z przyczyn naturalnych, „łatwą śmierć" – w sensie wewnętrznej zgody na nią osoby zachowującej dystans do własnego życia. Słowem „eutanazja" Grecy określali sztukę dobrego umierania. Starożytni Grecy nie sformułowali problemu analogicznego do współcześnie rozumianej eutanazji („zabójstwa z litości") i nie mieli na jego określenie odpowiedniego zwrotu językowego.

za: Tadeusz Nasierowski, Trzeba nieść tę noc... Dlaczego i jak upamiętnić ofiary tanazji, przewrotnie zwanej eutanazją. [w] Zagłada chorych psychicznie. Pamięć i historia. Tadeusz Nasierowski, Grażyna Herczyńska, Dariusz Maciej Myszka (red. naukowa). Eneteia, Warszawa 2012, s.523

Fakty

- Zagłada osób chorych psychicznie rozpoczęła się na ziemiach polskich w pierwszych dniach II wojny światowej

- W czasie pięcioletniej okupacji Polski Niemcy zamordowali ponad 20.000 chorych psychicznie osób (w tym dzieci), obywateli II Rzeczpospolitej, różnych narodowości: Polaków, Żydów, Niemców, Ukraińców, Litwinów, Łotyszów, Białorusinów.

- Osoby z zaburzeniami psychicznymi ginęli
otruci gazem,
rozstrzeliwani,
głodzeni,
przetrzymywani w ciężkich warunkach higienicznych, sprzyjających szerzeniu się chorób zakaźnych

Najważniejsze publikacje:

Pacjenci i pracownicy szpitali psychiatrycznych w Polsce zamordowani przez okupanta hitlerowskiego i los tych szpitali w latach 1939-1945. T.1. Szpitale. T.2. Imienne wykazy zamordowanych. PTP. Komisja Naukowa Historii Psychiatrii Polskiej. Warszawa 1989.

Zagłada chorych psychicznie w Polsce 1939-1945. Praca zbiorowa. Zdzisław Jaroszewski (red). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993

Tadeusz Nasierowski "Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi w okupowanej Polsce. Początek ludobójstwa". Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2008

Zagłada chorych psychicznie. Pamięć i historia. Tadeusz Nasierowski, Grażyna Herczyńska, Dariusz Maciej Myszka (red. naukowa). Eneteia, Warszawa 2012

          linki do Enetei na stronę z książką po polsku
          spis treści https://www.eneteia.pl/o-nas/czytelnia/varia/sklep_spis_zaglada/
          fragment książki https://www.eneteia.pl/o-nas/czytelnia/varia/cz_zaglada/

          info i spis treści po angielsku: https://www.eneteia.pl/o-nas/czytelnia/varia/sklep_spis_zaglada_en_angielski/
          info i spis treści po niemiecku: https://www.eneteia.pl/o-nas/czytelnia/varia/sklep_spis_zaglada_de_niemiecki/

Tadeusz Nasierowski, Psychiatria [w:] Dzieje medycyny w Polsce, t. 2 (red. nauk. W. Noszczyk, J. Supady), PZWL, Warszawa 2015, s. 387-396.

Tadeusz Nasierowski, Eksterminacja osób chorych psychicznie w okupowanej Polsce [w:] Medycyna w cieniu nazizmu (red. M. Musielak i K. B. Głogowska), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2015, s.141-154.